Sintaksis

SINTAKSIS

PENGGOLONGAN KATA

Ayat dapat digolongkan kepada 2 golongan iaitu ayat dasar dan ayat terbitan

1.Ayat Dasar

Ayat dasar mempunyai potensi untuk dikembangkan. Ayat dasar juga boleh diterbitkan menjadi ayat bersusunan biasa,  ayat songsang, ayat tunggal atau ayat majmuk

Semua ayat dasar bermula mempunyai subjek frasa nama

Terdapat 4 pola ayat dasar bahasa Melayu iaitu:

i. Frasa Nama   + Frasa Nama

   Ali                     pelajar universiti

ii. Frasa Nama   + Frasa Kerja

   Aminah              sedang memasak nasi

iii. Frasa Nama    + Frasa Adjektif

   Rokian                baik hati

iv. Frasa Nama    + Frasa Sendi Nama

   Ibu saya              di dapur

2.Ayat Terbitan

Ayat terbitan ialah ayat yang terbentuk apabila berlaku penambahan atau perubahan bentuk

Contoh

i. Ayat nafi

Asal ayat        : Aziz pelajar universiti (ayat dasar FN + FN)

Ayat terbitan  : Aziz bukan pelajar universiti (ayat nafi)

ii. Ayat pasif

Ayat asal         : Pak Mail menebang pokok (ayat dasar FN + FKJ)

Ayat terbitan   : Pokok ditebang oleh Pak Mail (ayat pasif)

iii. Ayat tanya

Ayat asal       : Peniaga itu baik hati

Ayat terbitan : Peniaga itu baik hati? (ayat tanya)

iv. Ayat majmuk

Ayat asal 1       : Bapa saya ke pasar

Ayat asal 2       : Bapa saya membeli ikan

Ayat terbitan    : Bapa saya ke pasar untuk membeli ikan (ayat majmuk)

Oleh itu, semua ayat terbitan terhasil daripada ayat dasar. Ayat nafi, ayat pasif, ayat tanya dan ayat majmuk merupakan ayat terbitan.

BENTUK AYAT

Ayat terbahagi kepada dua bentuk iaitu bentuk tunggal dan bentuk majmuk

1. Ayat tunggal

Ayat tunggal ialah ayat yang mempunyai satu klausa. Ayat tunggal juga mempunyai satu subjek dan satu predikat. Namun demikian susunan subjek dan predikat bagi ayat tunggal tidak semestinya mengikut susunan.

Antara ayat tunggal ialah

1. Frasa Nama + Frasa Nama (Ali seorang guru)
2. Frasa Nama + Frasa Kerja ( Ali sedang membaca buku)
3. Frasa Nama + Frasa Adjektif (Aminah sangat cantik)
4. Frasa Nama + Frasa Sendi Nama (Aminah di kantin sekolah)
5. Frasa Kerja + Frasa Nama (Membaca buku Ali)
6. Frasa Adjektif + Frasa Nama ( Kacak Salman)
7. Frasa Sendi Nama + Frasa Nama (Di dalam rumah adik saya)
8. Ayat songsang (Di atas bukit Rumah Pak Samad)
9. Ayat perintah (Tolong jangan pijak rumput itu)
10. Ayat seruan( Aduh, sakitnya kaki saya!)
11. Ayat pasif (Buku itu dibaca oleh adik saya)

Oleh itu, semua ayat dasar merupakan ayat tunggal tetapi tidak semua ayat tunggal ialah ayat dasar.

2.  Ayat majmuk

Ayat majmuk ialah ayat yang mempunyai dua klausa. Ayat ini juga mempunyai dua subjek atau lebih atau dua predikat atau lebih. Ayat majmuk sering mempunyai kata hubung yang berfungsi menghubungkan dua ayat atau lebih

Contoh A

Ayat 1 : Bapa sedang membaca buku (ayat dasar)

Ayat 2 : Ibu sedang membasuh baju (ayat dasar)

Ayat majmuk : Bapa sedang membaca buku tetapi ibu sedang membasuh baju. (Ayat majmuk)

Kata hubung : tetapi

Contoh B

Ayat 1 : Semua pelajar berkumpul di dewan.(Ayat dasar)

Ayat 2 : Semua pelajar mendengar taklimat daripada Puan Pengetua (Ayat dasar)

Ayat Majmuk : Semua pelajar berkumpul di dewan untuk mendengar taklimat daripada Puan Pengetua

Kata hubung : Untuk

JENIS AYAT

Ayat terbahagi kepada beberapa jenis. Antaranya ialah ayat penyata, ayat tanya, ayat perintah, dan ayat seruan.

1. Ayat penyata

Ayat penyata ialah ayat yang diujarkan untuk membuat sesuatu pernyataan atau memberi keterangan tentang sesuatu perkara

Contoh:

1.Abang saya seorang doktor sakit puan

Ayat ini diujarkan untuk menerangkan bahawa abang beliau merupakan seorang doktor sakit puan

2. Bunga Ros itu cantik

Ayat ini diujarkan untuk menjelaskan bahawa bunga Ros tersebut cantik

2. Ayat Tanya

Ayat tanya ialah ayat yang digunakan untuk menanyakan sesuatu ataau ayat yang digunakan untuk mendapatkan pelbagai maklumat. Ayat tanya terbahagi dua iaitu ayat tanya dengan kata tanya dan ayat tanya tanpa kata tanya

2.1. Ayat tanya dengan kata tanya

Contoh

Apakah pekerjaan utama penduduk di kampung itu?

Kata tanya : Apakah

2.2. Ayat tanya tanpa kata tanya

Contoh

Bayi itu masih menyusu?

Kata tanya : Tiada

3. Ayat perintah

Ayat perintah digunakan untuk menimbulkan sesuatu tindakan atau gerak balas. Ayat ini boleh terdiri daripada ayat suruhan, ayat larangan, ayat silaan, ayat permintaan dan ayat ajakan

3.1. Contoh ayat suruhan

Duduk di situ

3.2. Contoh ayat larangan

Jangan bercakap

3.3 Contoh ayat silaan

Sila beratur

3.4 Contoh ayat permintaan

Minta bertenang

3.5. Contoh ayat ajakan

Ayuh mari kita minum bersama.

4. Ayat seruan

Ayat seruan ialah ayat yang diucapkan untuk menimbulkan sesuatu perasaan sama ada takut, gembira, sedih dan terperanjat.

Contoh

Aduh, kepala saya sakit!

SUSUNAN KONSTITUEN AYAT

Ayat terbahagi kepada dua susunan iaitu susunan biasa dan susunan songsang.

1. Ayat susunan biasa

Ayat susunan biasa ialah ayat yang didahului oleh subjek dan diikuti oleh predikat

Contoh:

Gadis itu bertudung hitam

Saya tidak hadir dalam majlis itu

Lelaki itu berniaga sepanjang mana

2. Ayat susunan songsang

Ayat susunan songsang ini ialah ayat yang tidak mengikuti susunan subjek di hadapannya sebaliknya subjek terdapat di bahagian belakang.

Contoh

Bertudung hitam gadis itu

Berniaga sepanjang masa lelaki itu.

                                                                                             

RAGAM AYAT

Ragam ayat terbahagi dua iaitu ayat aktif dan ayat pasif

1. Ayat aktif

Ayat aktif ialah ayat yang pelakunya menjadi subjek sementara perkara yang dilakukan menjadi predikat. Ayat aktif terbagai dua iaitu ayat aktif transitif dan ayat aktif tak transitif

Contoh ayat aktif transitif

Ibu sedang menyidai baju di ampaian (ayat ini boleh dipasifkan)

Pesawat itu mengebom penjenayah (ayat ini boleh dipasifkan)

Contoh ayat aktif tak transitif

Murid-murid sedang bercakap (ayat ini tidak boleh dipasifkan)

Wanita itu sedang mengumpat (ayat ini tidak boleh dipasifkan)

2. Ayat pasif

Ayat pasif ialah perkara yang dilakukan menjadi subjek ayat

Contoh ayat pasif

Kereta baru dibeli oleh abang saya

Surat ditulis oleh ibu saya

Tembok dilanggar oleh lori itu.